Op het eerste congres in het Cultuurhuis in Meise legden de leden zondag 8 maart de visie en het profiel van de nieuwe burgerbeweging vast. In de namiddag hielden ze een burgertop met sprekers van nieuwslab Apache en de Brusselse burgerbeweging Agora.
Hieronder de letterlijke visietekst :
DEMOCRATIE ONDER DRUK
Onze democratie is kostbaar erfgoed. Via onze democratie hebben maatschappelijke bewegingen de voorbije honderd jaar veel vooruitgang kunnen boeken op tal van domeinen. Burgers hebben meer rechten en worden beter beschermd. Ook het milieu en het cultureel patrimonium worden beter beschermd.
We kunnen als burger onze vertegenwoordigers kiezen in de verkozen organen, maar toch staat dit idee van de ‘representatieve democratie’ onder druk. De burger voelt zich namelijk slecht vertegenwoordigd door haar verkozenen en ziet een kloof tussen de zogenaamde ‘publieke opinie’ en het ‘beleid’. Zo heerst er twijfel over de efficiëntie van de overheid en een breed onrechtvaardigheidsgevoel.
Deze kloof wordt nog versterkt door een beeld van bedrog en gebroken beloftes. Partijen en politici zetten zichzelf positief in de markt tijdens verkiezingscampagnes, maar realiseren daarna vaak niet veel meer dan een status quo. Het mechanisme van coalities speelt hierin een belangrijke rol. Meerderheidspartijen proberen hun programma te realiseren in een ‘consensusmodel’ en moeten dan hun ziel deels verkopen door te marchanderen. Deze coalitiecultuur is ook op zichzelf een bron van ergernis geworden door een beeld van netwerkcorruptie, zelfbediening, politieke vervetting en gelobby bij opmaak van regelgeving, met gunstregimes en complexe uitzonderingen als resultaat.
Een belangrijke bron van frustratie is bovendien dat burgers tussen twee verkiezingen geen impact hebben op het beleid. Burgers die het niet eens zijn met het beleid, kunnen enkel invloed uitoefenen door op straat te komen of door online te trollen, in de hoop op voldoende aandacht. Deze dialoog op sociale media is polariserend en oppervlakkig. Een kader waar burgers en politici georganiseerd met elkaar in dialoog kunnen gaan, is er niet.
Het gevolg van deze ergernissen en frustraties is de opkomst van het zogenaamde populisme. Mensen willen sterke leiders, niet om de democratie af te schaffen en te vervangen door een dictatuur, maar omdat ze verlangen naar duidelijkheid en daadkracht. Iemand die de politiek zelf ook een keer ‘opkuist’.
De vraag is of de huidige partijpolitiek, die de kiezers verdeelt op basis van ideologieën, wel het juiste dialoogkader is om tot besluitvorming te komen. De partijpolitiek versterkt en onderstreept immers de verschillen tussen de ideologieën, met profilering en loopgravenoorlogen als regel. Ook in media krijgen verschillen en conflicten meer aandacht dan de oplossingen. En dat terwijl burgers zich hoe langer hoe minder identificeren met een ideologie.
WORD MEE SCENARIST VAN DE SAMENLEVING
“Si les dégoûtés s’en vont, ils ne resteront plus que les dégoûtants.”
Democratie (volk macht) betekent letterlijk dat het volk beslist. Democratie is nu echter het exclusieve speelveld van de politieke klasse; de burger is afwezig en is de spreekwoordelijke schipper aan wal. Onze democratie mist daardoor een stuk aan legitimiteit en dat moet stoppen. Democratie moet een gezamenlijke verantwoordelijkheid zijn van politici én burgers. Politici mogen de pen vasthouden, maar niét alleen. Het is aan ons, als burger, om mee deel te nemen aan het proces van de besluitvorming.
Daarom streeft PRO ernaar om zoveel mogelijk mensen te betrekken bij het beleid. Deze betrokkenheid en verantwoordelijkheid ziet PRO zeer ruim. Het betekent dat de burger impact moet hebben op het beleid en daartoe ook aangespoord moet worden. Burgers die meer verantwoordelijkheid krijgen, zullen ook meer verantwoordelijkheid némen en met meer burgerzin in de samenleving staan.
PRO bouwt daarom actief mee aan een participatie- en inspraakcultuur. PRO staat daarbij open voor diverse inspraak- en participatiemethodes omdat zij allemaal hetzelfde doel hebben, namelijk mensen betrekken bij het beleid en achterhalen welke standpunten maatschappelijk draagvlak hebben. PRO gaat uit van het geloof in de collectieve intelligentie: het geheel aan ideeën, argumenten, kennis en empathie van een gemeenschap is rijker dan dat van een groep beleidsmakers die niet in de dagdagelijkse realiteit staan.
PRO wil ook de politieke cultuur veranderen met vernieuwingen die onze democratie versterken. PRO wil bijvoorbeeld af van de coalitiecultuur. Zij vervuilt de besluitvorming omdat beslissingen worden genomen buiten de verkozen organen. Ze komen tot stand op basis van geheim ‘gemarchandeer’ in plaats van op basis van maatschappelijk draagvlak en algemeen belang in een publiek debat. Ook lobbygroepen beïnvloeden achter de schermen mee de besluitvorming. Door de coalitiecultuur staat ook een andere pijler van de democratie onder druk, met name de scheiding der machten.
Foto: Kennis Pepijn, Brussels parlementslid van Agora Brussel was één van de sprekers op de burgertop in de namiddag