Om de burger échte inspraak te geven in het beleid, wil PRO het concept van directe democratie realiseren in België. Zo hoeft de burger niet langer te kiezen wie in zijn plaats mag beslissen, maar kan iedereen twee keer per jaar zélf meebeslissen over de thema’s die de samenleving beroeren. Het meest gebruikte tegenargument dat we voorgeschoteld krijgen is de Brexit. Daarom verduidelijken we graag wat er mis is aan het “Brexit referendum” en hoe PRO zo’n debat en stemming zou aanpakken.
BREXIT: DE FOUTE AANPAK
Het Brexit referendum was géén referendum
Gemakshalve wordt “Brexit” benoemd als een referendum. Maar een écht referendum wordt ingericht op vraag van de bevolking. In dit geval ging het eigenlijk om een soort vertrouwensstemming van toenmalig premier Cameron, die hem zuur is opgebroken.
Containerbegrip
Brexit is een vorm van name-dropping. Niet de inhoud van de zaak werd voorgelegd, maar een “containerbegrip” waarvan de meerderheid niet weet wat er allemaal inzit. Het lidmaatschap van de EU omvat immers véél aspecten: vrij verkeer van goederen en personen, de handel met buurlanden, de bijdragen aan de EU, de organisatie van de besluitvorming …
Maar om het “bevattelijk” te maken, werd alles op één hoopje gegooid en versimpeld tot één veel te simpele vraag die bovendien veel te snel beantwoord moest worden. “EU: Leave or Remain”. Een totaal onverantwoorde aanpak voor zo’n belangrijke beslissing.
Leugens en gebrek aan informatie
Er is helemaal geen maatschappelijk debat voorafgegaan aan de stemming. Er was alleen een campagne die doorspekt was met polarisaties rond migratie en geld. De anti-immigrantenposter van UKIP deed heel wat stof opwaaien.
Een ander voorbeeld, eveneens van UKIP, waren de bussen met de slogan: “We send the EU £350 million a week, let’s fund our NHS instead.”
Daags na de stemming kwam notoir EU-hater Nigel Farrage (UKIP) terug op deze slogan: “No I can’t guarantee it, and I would never have made that claim. That was one of the mistakes that I think the Leave campaign made.” Alsof UKIP plannen ooit had om te investeren in de publieke gezondheidszorg.
Er was dus vooral een gebrek aan informatie: zo was de kiezer niet op de hoogte over de mogelijke gevolgen van uittreding. Nu, twee jaar ná de stemming debatteert men over de mogelijke gevolgen. De omgekeerde wereld.
PRO: DE ZWITSERSE AANPAK
In tegenstelling tot de totaal verkeerde aanpak bij de Brexit, wil PRO, via directe democratie, de burger de mogelijkheid geven het beleid bij te sturen met een correcte en doordachte aanpak.
Crowd sourcing & deliberatieve democratie
Het initiatief moet van onderuit beginnen. Het debat moet gevoed worden door mensen van alle politieke partijen of verenigingen, belangenverenigingen, academici en middenveldorganisaties.
Objectieve en uitgebreide informatie
Voorafgaand aan een stemronde over een specifiek thema, zal de burger uitgebreid geïnformeerd worden over zowel de visies voor als tegen een bepaalde stelling. Deze argumenten worden voorgelegd door experten, ervaringsdeskundigen, politici en/of academici.
Deze argumenten zullen ook door onafhankelijke instanties (vb. het Planbureau) afgetoetst worden op hun waarheidsgehalte.
Zo zal de burger tegen de stemming optimaal en correct geïnformeerd zijn, zodat ook een juist stemresultaat zal genoteerd worden, zodat de minderheid zich zal kunnen neerleggen bij de keuze van de meerderheid.
Criteria stellingen
De uiteindelijke stellingen die ter stemming worden voorgelegd, moeten voldoen aan criteria, die worden bewaakt door een externe organisatie.
- Zo moeten brede thema’s opgesplitst worden in onderdelen, zodat de kiezer duidelijk weet waarvoor hij of zij stemt.
- Daarnaast mogen stellingen niet in conflict zijn met hogere wetgeving zoals grondwet en internationale wetgeving.
- Tenslotte moeten de stellingen duidelijk zijn, met een onderscheid in ‘doel’, de formulering van de stelling, de argumentatie en een overzicht met info en opinies.
De stem van de burger over voorgelegde stellingen moet dan de richting van het beleid bepalen.
Zo zal PRO échte referenda organiseren, die ontstaan uit de buik van de bevolking, goed gedocumenteerd zijn en een meerwaarde zullen vormen voor de burgerinspraak en de toekomst van de democratie.